MAGNUM OPUS ή ΠΩΣ Η ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΓΚΟΜΕΝΑ

Αρχες της δεκαετίας του '80 και ο Ελληνικός Κινηματογράφος αρχίζει να χώνεται βαθιά... στην ομίχλη. Αυτή της "επαναστατικής" κουλτούρας του Αγγελόπουλου και των ομοίων του, που στην μεταπολιτευτική Ελλάδα βρίσκει πατήματα στην τσαλαπατημένη απο τη Χούντα Εβδομη Τέχνη προκειμένου να "πουλήσει" τη δική της νουβέλ βαγκ του λόγγου και του βουκολικού. Κάπου εκεί, άρχιζες να πενθείς το εμπορικό σινεμά των πρωτεργατών του είδους, όπως ο Γιάννης Δαλιανίδης. Η κωμωδία μπορεί να έφθινε επί χρόνια, ακόμα και πριν την πτώση της Χούντας (και σιγά σιγά να έφτανε στο επίπεδο ενός Ρόδα, Τσάντα και Κοπάνα) και να περίμενε εναγωνίως έναν Περάκη να την αναστήσει, αλλά το εμπορικό σινεμά εκτός κωμικών πλαισίων ήταν φανερό οτι πλέον δεν είχε ανάγκη κανένα προπαγανδιστικό πολεμικό έπος του '40 ή τη μαλλιοτραβηγμένη "ορντινάντζα" της Γκόλφως. Το πάτημα, για να μη χαθεί το "υποείδος" μάλλον θα ήταν η κοινωνική κατακραυγή. Και ο Δαλιανίδης ήταν εκεί (και ο Φώσκολος, βέβαια, μην τον αδικούμε) για να δώσει το παρόν στη "νέα εποχή".
Ηθελα καιρό τώρα να γράψω κάτι για εκείνη την άτυπη τριλογία της "Νεολαίας", που στο πρώτο μισό των 80s άλλαξε τον κινηματογραφικό εμπορικό χάρτη της Ψωροκώσταινας. Μέσα στον παλμό της εποχής, όπως ήταν πάντα ο Δαλιανίδης (το είχε κάνει με άψογο τρόπο και το '60 με ταινίες όπως ο Κατήφορος και ο Νόμος 4000), η εικόνα που έδινε μέσα απο αυτή την τριλογία νομίζω δε θα μπορούσε να αμφισβητηθεί απο κανέναν 20άρη της εποχής που, άσχετα απο κινηματογραφικά και καλλιτεχνικά άλλοθι, έβλεπε να καθρεφτίζεται στην οθόνη η ζωή του διπλανού του ή ακόμα και η δική του, έστω και μέσα απο το πρίσμα της ενίοτε ανυπόφορης μελούρας και των σχηματικών καταστάσεων.

ΤΑ ΤΣΑΚΑΛΙΑ (1981)
Πρώτο μέρος της προαναφερθείσας τριλογίας, έκανε μεγάλη αίσθηση στην πρώτη της έξοδο στις αίθουσες και γνώρισε σχετική επιτυχία (πάνω απο 100 χιλιάδες εισιτήρια), αναδεικνύοντας όλο το μετέπειτα (έστω και για το περιορισμένο διάστημα εκείνης της δεκαετίας) star-system της πιτσιρικαρίας, που έκοβε φλέβα για το Μιχαλόπουλο και το Γαρδέλη, ανέδειξε σε υπέρτατο πιπίνι της εποχής την Αλιμπέρτη και, φυσικά, λάνσαρε τις άκοπες και άγονες ακόμα φάτσες ηθοποιών που αργότερα θα τους έγραφε η... κιτς ιστορία (βλ. τους Γιώργο Ρήγα - ο γνωστός Χάλιας - και Τζώνη Θεοδωρίδη). Α' Γυναικείος ρόλος είναι εδώ η Αθηνά Τσιλύρα, μετέπειτα κυρία Σπύρου Παπαδόπουλου και γύρω της τα ναρκωτικά και ο ξεπεσμός του γκόμενου Πάνου Μιχαλόπουλου. Κλασικές, πλέον, εικόνες και ενσταντανέ του ελληνικού trash, όπως το εισαγωγικό κομμάτι με την εκπομπή "κοινωνικής ευαισθησίας" με παρουσιάστρια την... Κέλλυ Σακάκου ή η μνημειώδης πλέον ατάκα "Με θυμάσαι ρε πούστη;" δίνουν στα Τσακάλια το cult status που τους αναλογεί, όχι όμως και την ολοκληρωτική σκουπιδο-απόλαυση που θα προσφέρουν - μερικές δεκάδες χρόνια αργότερα - τα άλλα δύο μέρη της τριλογίας.

Η ΣΤΡΟΦΗ (1982)
Ξανά στο προσκύνιο τα ναρκωτικά, αυτή τη φορά με το Μιχαλόπουλο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και με νέο Α' Γυναικείο ρόλο στο πλευρό του τη Λία Ρακά (που έκτοτε δεν ξανακούστηκε ποτέ) και το γνωστό "δαλιανιδικό" θίασο (εξαιρουμένου του απόντα Σταμάτη Γαρδέλη). Τα νέα πρόσωπα που κάνουν τη διαφορά είναι ο "αδερφός" Τάσος Χαλκιάς και η "μάνα" Κούλα Αγαγιώτου (η γνωστή κυρα-Σοφία του Ρετιρέ). Ο Χάλκιάς δεν ταίριαζε στο είδος, αλλά μοιράζεται πολλές αγαπημένες trash στιγμές (όπως ο καυγάς του με το Μιχαλόπουλο με "έπαθλο" έναν... ενισχυτή). Αντίθετα, η Αγαγιώτου δίνει το over the top συναίσθημα που τόσο αγαπάμε να κράζουμε στο σινεμά-κατηγορώ της εποχής. Μαζί με τη δεδομένη αγάπη του Δαλιανίδη στα... σωματικά προσόντα του Μιχαλόπουλου, τις ατάκες-γνωμικά που σπάνε κόκκαλα ("Η μοτοσυκλέτα αποδείχτηκε η καλύτερη γκόμενα") και την υπέρτατη τσουλοποίηση της Αλιμπέρτη, η Στροφή είναι πιο large και διασκεδαστική απο τα Τσακάλια, ακόμα και όταν παρασύρεται απο ατελείωτες σκηνές-σφήνα που παγώνουν το ρυθμό (βλ. τα αγωνιστικά με τις μηχανές-ορισμό του χασμουρητού).

ΟΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ (1983)
Το ολοκληρωτικά cult μέρος της τριλογίας έμελλε να είναι και η "ταφόπλακα" της επαναστατικότητας του Δαλιανίδη στα χρυσά 80s. Εδώ, το πρόβλημα δεν είναι τα ναρκωτικά αλλά... η αφραγκία. Αυτή οδηγεί Μιχαλόπουλο και Γαρδέλη στο έγκλημα, που δεν είναι άλλο απο την διάσημη πλέον ληστεία στη "ΦΑΓΕ" και στην αριστουργηματική σκηνοθετική της εκτέλεση. Πλην αυτού, άντε να μετρήσεις σε πόσες στιγμές σηκώθηκες να χειροκροτήσεις απο... trash ικανοποίηση μικρού παιδιού: Στο βιασμό της Καίτης Φίνου και στην άμεση επιλογή της να διαλέξει ως γκόμενο τον... βιαστή της; Στις αμέτρητες θεϊκές ατάκες του "Τρόμπα" που με χαρακτηριστική άνεση παρηγορεί τον κολλητό του λέγοντας "Ολος ο κόσμος είναι ενα μπουρδέλο, στης μάνας σου θα κολλήσουμε;"; Στους τραγικά γραφικούς β' ρόλους, όπως ο "τσάμπα μάγκας" Ευριπιώτης ή ο γκέι συνεπιβάτης του Μιχαλόπουλου (σε σκηνή που συνοδεύεται απο την αλήστου μνήμης προσβολή του Μιχαλόπουλου "Φτου σου πούστη!"); Στην ίδια τη σκηνή της ληστείας που καταλήγει εξαντλητικά... αγωνιώδης; Και είναι πολλά ακόμα που μπορείς να μετρήσεις για αυτή την αγαπημένη στιγμή, που χαρακτηριστικά συνοψίζει ολόκληρο το έργο και την προσπάθεια του Δαλιανίδη να μιλήσει σε όσο πιο απλή γλώσσα μπορούσε για κάτι που αφορά. 'Η που αφορούσε. Αλλά αφού μέχρι και σήμερα βλέπεις και ξαναβλέπεις με την ίδια κανιβαλιστική διάθεση τη συγκεκριμένη τριλογία, τότε ίσως, κάπου, κάποτε να αφορούσε και σένα και να αρνείσαι πεισματικά να το παραδεχτείς.