ΘΟΛΟΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Επιμορφωτικά εντελώς, αν και τερατολάγνος, βλέποντας ξανά και ξανά τον Αστερισμό της Παρθένου του αγαπημένου Δαλιανίδη, δε μπορώ παρά να σταθώ στο ανυπέρβλητα camp στοιχείο που, αντίθετα με όσα μπορεί να πιστεύει κανείς μέχρι τώρα, περισσότερο... υποβόσκει παρά ξεπροβάλλει ολόγιομο απο το παραθύρι.

Σε μια πρώτη ανάγνωση, ο Αστερισμός είναι μια soft-core παρωδία. Με φτηνό μελό, κακές ερμηνείες, τραγελαφικές καταστάσεις και "άλλος για Χίο τράβηξε" κοινωνικό προβληματισμό. Στοιχεία που συνθέτουν ενα camp αποτέλεσμα, μια βουτιά στα σκατά του ξεφτισμένου εμπορικού ελληνικού σινεμά της δεκαετίας του 70. Δες το όμως κι απο μια άλλη πλευρά. Μέσα στη χουντική χαβούζα, όταν οι "τολμηρές" ταινίες ήταν το όπιο του καταπιεσμένου παύλα εξεγερμένου νεανία, ένας έξυπνος τύπος σαν το Δαλιανίδη πλασάρει ενα πιάτο με δύο πηρούνια: απο τη μία η Λάσκαρη, ως κράχτης ενός σινεμά ταυτισμένου με την "ετσιθελική" εμπορικότητα του καθεστώτος, σε ενα ρόλο "σκοτεινό", αταίριαστο για τη λάμψη της και το σκαμπρόζικο στιλ που εμπορεύτηκε σε παλιότερες ταινίες του ίδιου σκηνοθέτη, μια φτηνή πουτάνα του πεζοδρομίου, χτυπημένη - θεωρητικά - απο τη μοίρα απ'όλες τις μπάντες, ενα τσουλί που τρέχει να κρυφτεί απο τις ηθικά πατενταρισμένες αστυνομικές δυνάμεις κι απο την άλλη μια τριπλέτα ιστοριών, βουτηγμένων πότε στην ακόλαστη αμαρτία (κυρίως για το "μάτι", και ειδικά για μια μ...ρα της εποχής όπως η Ζωΐτσα), πότε στην κοινωνική κατακραυγή και πότε στο φαρσοκωμικό χιούμορ επιπέδου τρεχαντήρικης επιθεώρησης. Ο Δαλιανίδης τα πιάνει και τα κάνει πιασάρικο κινηματογραφικό πηλό. Η πόρνη της Λάσκαρη δεν έχει ηθικούς φραγμούς, υποκρίνεται τα πάντα, λέει ψεύτικες ιστορίες για να ικανοποιήσει τους πελάτες, την συλλαμβάνουν και - υποθετικά - η ανάκρισή της βγάζει στη φόρα την πραγματική της ιστορία. Αλλά ο καλός μπάτσος την αφήνει ελεύθερη, δίνοντάς της μια δεύτερη ευκαιρία για τον "ίσιο δρόμο". Και στο τέλος, συναντά τον ερωτευμένο φοιτητή και φεύγει μαζί του, στο βάθος ενός σκοτεινού δρόμου, μετανιωμένη και - επιτέλους - χριστιανή.

Αν είχες δίπλα σου έναν χουντικό κριτικό κινηματογράφου, κατά πάσα πιθανότητα θα μίλαγε για "ευπρεπή κοινωνικό προβληματισμό", ξεχνώντας τα βυζιά της Λάσκαρη και τις πουτάνες γύρω της. Θα στο έλεγε "τολμηρό" αλλά λόγω της κατάληξης "διδακτικό"! Στη σημερινή εποχή, η Λάσκαρη όχι μόνο δε θα επέλεγε τη μεταμέλεια και το φτωχό φοιτητή, αλλά μάλλον θα έκανε τα πάντα για να γίνει μια νέα Τζούλια Αλεξανδράτου, κι ας χρειαζόταν να πουλήσει και τη μάνα της για να βγάλει ενα single. Αλλά για τη Χούντα, μια πουτάνα μπορεί πάντα να περάσει στην απέναντι πλευρά του πεζοδρομίου, όταν έχει απέναντί της έναν καλό αστυνομικό που θα της μιλά με κατανόηση...

Αν μπορώ λοιπόν να βγάλω ενα ασφαλές συμπέρασμα, ο Αστερισμός είναι μια κατά βάθος πολιτική ταινία, γιατί αν την παίξεις ανάποδα (όπως τους δίσκους του Σατανά) βγαίνει άλλο μήνυμα απο αυτό που φαίνεται φάτσα-κάρτα. Ακόμα και το ξεπαρθένεμα της... καρέκλας θεωρητικά είναι μια μορφή αναρχισμού και απαξίωσης, όταν η ταινία παιχτεί ανάποδα. Ακόμα και ο φτωχός, πλην τίμιος, πλην γοητευτικός, πλην Χρήστος Νομικός παραγιός συνεργείου Γιάγκος, δε θα άντεχε να έχει δίπλα του μια Λάσκαρη, αν το καθεστώς δεν φρόντιζε να είναι μια ψεύτικη, τελικά, ιστορία κι όχι μια αληθινή, όπως αυτή με τον Πολίτη και το ξεμπουρδέλωμα της - ορίτζιναλ - πόρνης.

Απο την άλλη, ο Δαλιανίδης θα σου έλεγε διαφορετικά πράγματα. Ισως. Αλλά αυτό το υποσυνείδητα camp στοιχείο, στη δεύτερη ανάγνωση του φιλμ, δε θα τον δικαιώσει. 'Η απλώς έτσι θέλω να το βλέπω εγώ, σα θαυμαστής του, αλλά και περίεργος όσο οι γάτες της γειτονιάς μου.