ΚΥΝΟΔΟΝΤΑΣ (*****)

Πληκτρολόγιο. Τηλέφωνο. Λάμπα. Βίντεο. Νερό. Αεροπλάνο.
Λίγες λέξεις. Άσχετες μεταξύ τους. Πέντε βασικά πράγματα που μαθαίνει ένας πατέρας στα παιδιά του. Ενας πατέρας που αποφασίζει να τα κλείσει μέσα σε ένα εξοχικό για σχεδόν 30 χρόνια. Από τη μέρα που γεννήθηκαν. Και να τους διδάξει μια άλλη ζωή. Μια άλλη καθημερινότητα. Εκτός κοινωνίας. Μέχρι να πέσει ο δεξιός τους κυνόδοντας, δεν πρόκειται να βγούν από εκεί. Γιατί μέχρι τότε δε θα είναι έτοιμοι. Ένα αγόρι και δύο κορίτσια. Και μια μητέρα που προμοτάρει το ιδιόμορφο σχέδιο «αναμόρφωσης» του πατέρα. Και όλα μια χαρά.

Στον Κυνόδοντα είσαι ένας στυγνός θεατής. Σχεδόν ηδονοβλεψίας. Εχεις μπεί μέσα στο σπίτι τους και παρακολουθείς τα πάντα. Από κοντά. Αλλά δεν παίρνεις το μέρος κανενός. Δεν μπορείς να το πάρεις. Από απόσταση, μόνο κρίνεις. Αλλά και πάλι, δεν είσαι σε θέση να αποφασίσεις, το σωστό ή το λάθος. Είναι η παγίδα στην οποία δεν έπρεπε να πέσεις, αλλά έπεσες απο τα πρώτα δευτερόλεπτα. Και το 100% της ευθύνης για αυτό, το έχει ο Λάνθιμος. Ισως ο μοναδικός Έλληνας δημιουργός με αρχίδια – για να μιλάμε ρηχά, χυδαία και πάνω απο όλα με πραγματικά δεδομένα. Ένας σκηνοθέτης που αρέσκεται να ψαχουλεύει στην πίσω πλευρά του μυαλού και κυρίως όχι μόνο του δικού του.

Είναι πολύ δύσκολο να γράψεις κριτική για αυτή την ταινία. Κάθε κουβέντα σου πρέπει να είναι μετρημένη, προσεκτική, αλλιώς τα spoilers καραδοκούν. Τα μυστικά του Κυνόδοντα είναι τόσο καλά κρυμμένα αλλά ταυτόχρονα και τόσο αποκαλυπτικά, που άθελα σου η άποψη μετρατρέπεται σε αντίστοιχη αποκάλυψη. Ο Λάνθιμος παίζει πολύ έξυπνα αυτο το «παιχνιδάκι». Οι ιδέες και τα ευρήματα που το περιτριγυρίζουν είναι ανεξάντλητα. Η δραματουργική δύναμη του φιλμ είναι σχεδόν τρομακτική, όχι μόνο της φόρμας αλλά κυρίως λόγω του συμπλέγματος των χαρακτήρων. Θα μπορούσαν να είναι κοντά σε σένα, αλλά στην πραγματικότητα είναι φοβερά αποστασιοποιημένοι. Το ίδιο και το περιβάλλον που στέκει σαν κέρβερος πάνω από το κεφάλι τους. Και στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι ηθοποιοί: «παγωμένοι», θεατρίνοι, βλάσφημοι, αστείοι, πικροί, «επαναστάτες» και καθυστερημένοι. Ενα παζλ αφομοίωσης του μπρεχτικού ρεαλισμού, βουτηγμένου σε μαύρο χιούμορ και ώρες-ώρες εξωφρενικές καταστάσεις, που ίσως «πονάνε» γιατί, αντί να βασίζονται σε ένα παραμύθι, θαρρείς πως βασίζονται σε ενα φτηνό, αισχρό, απάνθρωπο reality.

Το ξέρω οτι είμαι μάλλον ασαφής στα λόγια μου. Δεν ξέρω πώς αλλιώς να περιγράψω οτιδήποτε έχει σχέση με τον Κυνόδοντα. Το λες «καλύτερη ελληνική ταινία της χρονιάς»; Σίγουρα. Και μια απο τις καλύτερες στιγμές της, γενικώς. Αλλά πώς να το ονομάσεις με έναν κινηματογραφικό όρο, τη στιγμή που σπάει όλα τα δεσμά ενός τέτοιου χαρακτηρισμού; Δεν ξέρω. Είναι μια εμπειρία που βιώνεται προσωπικά – έχει ταυτότητα, αλλά δε γράφει όνομα.